W polskim prawie zasady zasądzania alimentów reguluje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Zgodnie z art. 128. k.r.o. Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. W uzasadnionych sytuacjach alimenty mogą być zasądzone również na rzecz byłego małżonka, jednak w praktyce najczęściej płacą je rodzice na dzieci.
Kiedy rodzic powinien płacić alimenty na dziecko?
Rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie (art. 133. § 1. k.r.o.), ale wykonanie obowiązku alimentacyjnego może polegać na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego (art. 135. § 2. k.r.o.). Co to znaczy?
Obowiązek alimentacyjny polega nie tylko na zapewnieniu dziecku środków do życia, ale także na wychowaniu potomka. Dlatego, jeśli dziecko pozostaje pod opieką jednego z rodziców, mieszka z nim przez cały czas, a drugiego odwiedza np. co drugi weekend, ten drugi rodzic powinien łożyć odpowiednio więcej pieniędzy na utrzymanie – wyjaśnia nasz rozmówca z Kancelarii Radcy Prawnego „De Iure” w Siemianowicach Śląskich.
Alimenty najczęściej są zasądzane po rozpadzie małżeństwa – w przypadku separacji lub rozwodu, gdy rodzice nie mieszkają wspólnie, ich udział w wychowaniu dzieci rzadko rozkłada się po równo. Pozew o alimenty na dziecko może złożyć każdy rodzic, który nie otrzymuje wsparcia w wychowaniu potomka od drugiego rodzica, bez względu na to, czy ich związek był lub jest sformalizowany.
W jaki sposób zasądzane są alimenty?
Ustalenie władzy rodzicielskiej i wysokości alimentów na małoletnie dzieci to niezbędne elementy wyroku w sprawie rozwodowej. W jaki sposób sąd ustala wysokość alimentów?
Wysokość świadczeń alimentacyjnych uzależniona jest od potrzeb dziecka oraz możliwości finansowych i zarobkowych zobowiązanego rodzica. A to oznacza, że sąd bierze pod uwagę nie tylko obecne zarobki rodzica, ale także jego możliwości w tym zakresie, wynikające np. z posiadanego wykształcenia. Ustalając wysokość alimentów na dziecko sąd stara się zapewnić dziecku zaspokojenie jego „usprawiedliwionych potrzeb”, uwzględniając sytuację materialną obojga rodziców. Pojęcie „usprawiedliwionych potrzeb” nierzadko nastręcza problemów interpretacyjnych – warto rozwiać je od razu. Świadczenia alimentacyjne nie mogą zaspakajać wyłącznie podstawowych potrzeb dziecka. Potomstwo ma prawo żyć na takim samym poziomie, jak jego rodzice.
Wysokość alimentów nie jest ustalana raz na zawsze. Rodzic, przy którym pozostaje dziecko, może wnosić kolejne pozwy o zwiększenie kwoty świadczeń, np. w związku z rosnącymi potrzebami dziecka lub jeśli dowie się o poprawie sytuacji majątkowej drugiego rodzica.
