Najbliższa rodzina ma prawo do otrzymania zachowku nawet w przypadku, w którym zostali oni pominięci w testamencie lub w darowiznach zrealizowanych przed śmiercią najbliższego. Spory sądowe dotyczące zachowku mają miejsce bardzo często, co rodzi wiele pytań i niejasności.
Czym dokładnie jest zachowek?
Zachowek to określony kwotowo ułamek wartości udziału spadkowego, który należałby się spadkobiercy ustawowemu w przypadku dziedziczenia ustawowego. Osobie uprawnionej do zachowku nie przysługuje więc roszczenie o przyznanie jakiegokolwiek składnika majątku wchodzącego w skład spadku ani roszczenie o wydanie jakiejkolwiek rzeczy, która zaliczana jest do spadku. Osoba, której przysługuje prawo do zachowku, może domagać się jedynie zapłaty na rzecz określonej kwoty pieniężnej, która stanowi ułamek wartości udziału spadkowego, jaki by jej przysługiwał podczas procesu dziedziczenia ustawowego.
Instytucja zachowku ma na celu ochronę interesów osób najbliższych spadkobiercy. Zachowek ma chronić członków najbliższej rodziny spadkodawcy przed niesprzyjającymi im rozporządzeniami dotyczącymi majątku, które zostały dokonane przez spadkodawcę w testamencie, czy też w formie poczynionych za życia darowizn.
Osoby uprawnione do zachowku
To, kto się zalicza do zachowku oraz jakimi prawami się rządzi, nie do końca jest dla każdego jasne. Można to zauważyć po częstotliwości wyszukiwań w Google takich fraz jak „zachowek Kraków” czy „zachowek Wrocław”. Osobami uprawnionymi do zachowku są zstępni spadkobiercy (dzieci, wnuki itd.) oraz jego małżonek. W sytuacji gdy spadkodawca, w chwili śmierci nie miał zstępnych, prawo do zachowku przysługuje wyłącznie małżonkowi oraz rodzicom. Roszczenie o zachowek nie należy się natomiast rodzeństwu spadkodawcy ani innym dalszym krewnym czy powinowatym. Spośród wskazanych wyżej osób, które są uprawnione do zachowku, roszczenie o zachowek przysługuje jedynie tym, którzy w konkretnym stanie fizycznym odziedziczyliby spadek na mocy ustawy. W związku z powyższym można zauważyć, iż roszczenie o zachowek nie będzie przysługiwało takim osobom, jak:
- Wydziedziczonym w testamencie;
- Które odrzuciły spadek;
- Uznanym orzeczeniem sądu za niegodnych dziedziczenia;
- Które zawarły ze spadkodawcą umowę o zrzeszeniu się dziedziczenia;
- Małżonkowi pozostającemu ze spadkodawcą w separacji;
- Małżonkowi, przeciwko któremu spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy (żądanie to musiało być uzasadnione).
