Współczesna medycyna, jak nigdy wcześniej bardzo wiele uwagi zwraca na leczenie bólu. Ból patologiczny stanowi obecnie nie objaw, a faktyczne powikłanie występowania danego schorzenia. Dlatego ważne jest stosowanie skutecznych preparatów farmakologicznych – najlepiej dawkowanych przez lekarza lub farmaceutę.
Rozpoznawanie bólu w praktyce
Na podstawie danych klinicznych udało się wypracować kilka klinicznych skali oceny bólu, które umożliwiły:
• rozpoznanie natężenia bólu,
• monitorowanie nasilenia bólu w czasie,
• obiektywną ocenę objawy, którym jest ból,
• ocenę skuteczności leczenia przeciwbólowego.
Dostępne są liczne skale, najpopularniejszą z nich jest NRS, czyli skala numeryczna oceniająca natężenie bólu za pomocą skali liczbowej, w ramach której pacjent lokalizuje natężenie bólu. W ocenie bólu ważna jest oczywiście lokalizacja, promieniowanie, charakter bólu, narastanie oraz czas trwania dolegliwości.
Współczesne zasady leczenia bólu
W kontekście leczenia bólu trzeba przede wszystkim zwracać uwagę na kwestie związane z przestrzeganiem drabiny analgetycznej. Są to inaczej zasady leczenia bólu i kolejności włączania poszczególnych leków. Na I stopniu spotkać możemy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, aspirynę, diklofenak, Dexak, meloksykam. Na drugim stopniu dołączane są słabe leki opioidowe, takie jak tramadol lub kodeina. Do leczenia najsilniejszego bólu (NRS>7) zaleca się stosowanie silnych leków opioidowych (morfina, fentanyl, buprenorfina, oksykodon) w połączeniu z lekami z niższych stopni drabiny.
Czy jednak te powyższe leki są skuteczne na każdy rodzaj bólu?
Niestety nie. Załagodzenie niektórych specyficznych dolegliwości bólowych musiałoby wymagać stosowania dużych dawek silniejszych opiodiów i często nie gwarantowałoby efektów klinicznych. W przypadku bólu neuropatycznego, czyli silnego, piekącego, palącego bólu w przebiegu uszkodzeń nerwów stosuje się odrębne grupy leków. Ból ten towarzyszy często pacjentom z cukrzycą, w przebiegu półpaśca lub innych nabytych lub wrodzonych neuropatii. Podstawą w leczeniu tego rodzaju bólu jest stosowanie leków przeciwdepresyjnych (SSRI,SNRI) oraz niektórych leków przeciwpadaczkowych (lamotrygina, kwas walproinowy, pregabalina, gabapentyna).
Leczenie migreny
W leczeniu bólu migrenowego ważne będzie zadziałanie silną dawką uderzeniową leku bez recepty, a następnie podtrzymanie terapii zgodnie z zaleceniami z ulotki. Jeśli ból nie ustępuje, to konieczne może być zastosowanie podskórne lub doustne ergotaminy, albo tzw. tryptanów.
